در فرابررسیهای صورت گرفته برروی کارازماییهای بالینی تصادفی، مشخص شده که چندین دارو میتواند در ترک سیگار موثر باشند.
دارودرمانی زمانی بیشترین تاثیر را دارد که در کنار رفتاردرمانی به کار میروند.
در دسترس ترین داروهای ارجح عبارتند از؛ درمان جایگزینی نیکوتین، وارنیکلین و بوپروپیون.
یک تحلیل شبکه کاکرین نشان داد که درمانهای ترکیبی شامل درمان جایگزینی نیکوتین و وارنیکلین موثرترین کمک در ترک سیگار هستند و به یک اندازه تاثیر دارند.
مقایسه بین بوپروپیون با درمان جایگزینی نیکوتین تاثیر یکسانی را نشان داد.تناسب بالینی و ترجیح بیماران نیز در انتخاب در انتخاب درمان دارویی یا درمان ترکیبی اهمیت دارند.
⭕️ درمان جایگزینی نیکوتین:
نیکوتین به شکل چسب پوستی،ادامس،استنشاقی،اسپری دهانی،اب نبات،میکروقرص و اسپری بینی در دسترس است.
یک مرور نظام مند کاکرین نشان داد که درمان جایگزینی نیکوتین روش کمکی موثری در ترک طولانی مدت است و تاثیر آن درتمام اشکال یکسان است.شواهدی از ۹کارازمایی وجود دارد که درمان ترکیبی جایگزینی نیکوتین (برچسب نیکوتین در ترکیب با اشکال سریع الاثر نیکوتین) نسبت به درمان جایگزینی منفرد نیکوتین موثرتر است.
درمان جایگزین نیکوتین عموما ایمن بوده وبه خوبی تحمل میشود.درمان جایگزین نیکوتین را میتوان با اطمینان درافراد با بیماریهای قلبی عروقی پایدار به کار برد.
⭕️ وارنیکلین:
آگونیست نسبی نیکوتین است که با اثرمرکزی باعث رفع علایم رغبت و ترک شده واثر پاداش ناشی از کشیدن سیگار را کاهش میدهد.
یک فرابررسی کاکرین برروی ۱۴کارازمایی وارنیکلین نشان داد که این درمان میزان ترک موفق ماندگار پس از ۶ماه پیگیری را بیش از دوبرابر میکند.
شایعترین عارضه جانبی آن تهوع است که تقریبا در ۳۰% بیماران مشاهده میشود ولی شدت آن خفیف تا متوسط بوده و تنها در ۳% موارد منجربه قطع میشود. تهوع را میتوان با افزایش تدریجی دوز دارو و مصرف آن با غذا به حداقل رساند. همچنین گزارشهایی از افسردگی، بی قراری و افکار خودکشی شده ولی یک فرابررسی اخیر برروی اطلاعات حاصل از ۱۷ کارازمایی مشخص نمود که هیج شواهدی از افزایش میزان خودکشی،افسردگی یا رفتارتهاجمی و بی قراری وجود ندارد. این نتیجه در تمام افراد با یا بدون سابقه اختلالات روانی صادق است.
علل ترجیح: بر اساس شواهد فعلی، وارنیکلین موثرترین درمان تک دارویی است ( الگوریتم درمان دارویی، برگرفته از توصیه کالج سلطنتی پزشکان عمومی استرالیا).
⭕️ بوپروپیون:
این دارو تمایل به کشیدن سیگار را کاهش داده و همچنین از علایم ترک نیکوتین می کاهد. فرابررسی ۳۶ کارازمایی برروی بوپروپیون نشان داد که این دارو میزان ترک را نسبت به دارونما به طورقابل توجهی افزایش میدهد.همچنین درصورت ترکیب با درمان جایگزین نیکوتین،افزایش متوسطی نیز درتاثیر دارو مشاهده میشود. استفاده از این دارو در بیماران با سابقه تشنج و اختلالات خوردن و بیماران تحت درمان با مهارکننده های مونوامین اکسیداز ممنوع است.
✔️ انتخاب های دوم:
ضدافسردگی سه حلقه ای نوتریپتیلین در مقایسه با دارونما میزان ترک پس از ۶ ماه را دوبرابر میکند. نورتریپتیلین به منظور مصرف ترک سیگار مجوز ندارد. این دارو در موارد مصرف بیش از حد خطرناک است و میتواند خطر بروز آریتمی را در بیماران قلبی عروقی افزایش دهد.
سایتیسین یک آگونیست نسبی صناعی ارزان قیمت نیکوتین است که در بخشهایی از شرق اروپا برای ترک سیگار در دسترس است ولی در انگلستان مجوز ندارد.
🚫 کدام راهبردها موثر نبوده اند؟
فرابررسیهای صورت گرفته برروی کارازماییهای طب سوزنی و هیپنوتراپی، این روشها را سودمند ندانسته اند.
🚫 چگونه به بیماران برای دوری از عود کمک کنیم؟
عود به معنای بازگشت به سیگار کشیدن منظم است. اکثر سیگاریها پس از ترک دچار عود میشوند. محرکهای شایع عود عبارتند از الکل، حالات روحی و احساسی منفی و مواجهه با سیگار.
در حال حاضر شواهدی از کارازماییهای بالینی دال بر مداخلات سودمند رفتاری برای جلوگیری از عود وجود ندارد. در زمینه مداخلات دارویی، درمان با وارنیکلین ( به صورت ۱۲ هفته درمان اضافی ) در یک کارازمایی بطور قابل توجهی موثر بوده است، ولی نتایج مجموع ۶ مطالعه برروی بوپروپیون، فایده ای برای آن نیافت. در مورد درمان جایگزینی نیکوتین نتایج متفاوتی وجود داشته است که در دو مطالعه انجام شده بر روی اشکال خوراکی فوایدی مشاهده شده است.
Zwar NA, et al. Supporting Smoking Cessation. The BMJ January 14, 2014.
با تشکر از آقای دکتر مهدی شاهمیرانی