اتفاقی که بعد از خوردن نوشابه در بدن می‌افتد

▫️رووس نسخه ۲۰۱۸ این دستورالعمل که از سوی انجمن قلب (AHA) و کالج کاردیولوژی آمریکا (ACC) همراه با چندین گروه دیگر در نشست سالانه این انجمن و نیز شماره نوامبر مجله Circulation منتشر شده و مهم‌ترین تفاوت‌های آن با نسخه پیشین (۲۰۱۳) به‌شرح زیر است:
– تاکید اصلی این دستورالعمل بر لزوم مشاوره با بیماران، ارایه اطلاعات لازم و کمک به آنان برای تصمیم‌گیری در زمینه انتخاب بهترین گزینه درمان است. اصلاح شیوه زندگی، همچنان اساس درمان #کلسترول بالاست.
– ناشتا بودن برای آزمایش #چربی_خون لازم نیست.
– ارزیابی خطر قلبی‌عروقی، یک محاسبه ساده نیست و فرمول واحدی ندارد. علاوه بر عوامل خطرساز مرسوم مانند سیگار و فشار خون، ارزیابی خطر در هر بیمار باید به‌طور شخصی انجام شود و مواردی مانند سابقه خانوادگی بیماری قلبی-‌عروقی آترواسکلروتیک (ASCVD) زودرس، LDL پیوسته ‌بالا (≥۱۶۰ )، بیماری کلیوی مزمن و سابقه پره‌اکلامپسی مورد توجه قرار گیرد.
– در مجموع، ارزیابی خطر شامل سه مرحله برآورد اولیه خطر وقایع قلبی-‌عروقی آترواسکلروتیک، شخصی‌سازی خطر (risk personalization) و در نهایت طبقه‌بندی مجدد است. یکی از ویژگی‌های اصلی دستورالعمل جدید، توجه به شخصی‌سازی خطر است. به‌عنوان مثال، میزان خطر در افراد طبقات اجتماعی-اقتصادی بالا که معمولاً مراجعات پزشکی بیشتری دارند، بیش از میزان واقعی تخمین زده می‌شود. در مقابل، برآورد میزان خطر در افراد طبقات اجتماعی-اقتصادی پایین و نیز مبتلایان به وضعیت‌های التهابی مزمن مانند اچ‌آی‌وی یا بیماری‌های روماتولوژیک کمتر از میزان واقعی است.
– در افرادی که سابقه وقایع قلبی-‌عروقی آترواسکلروتیک متعدد (یا یک واقعه قلبی‌-عروقی آترواسکلروتیک همراه با عوامل خطرساز متعدد) و با وجود درمان حداکثر استاتین، LDL ≥۷۰ دارند، می‌توان ازتیمایب (ezetimibe) را به درمان افزود. اگر LDL همچنان بالا بماند، می‌توان یک مهارکننده PCSK9 (مثل  evolocumab یا alirocumab) به درمان افزود. داده‌ها در زمینه هزینه-اثربخشی این داروها محدود است.
– افزودن ازتیمایب (و سپس یک مهارکننده PCSK9) همچنین در برخی بیماران مبتلا به #هیپرکلسترولمی اولیه شدید توصیه می‌شود.
– این دستورالعمل شامل توصیه‌هایی در زمینه موارد ضرورت و فایده اندازه‌گیری کلسیم شریان کرونری به‌عنوان یکی از ابزارهای ارزیابی خطر وقایع قلبی‌-عروقی آترواسکلروتیک است. همچنین به اهمیت دو آنالیت آزمایشگاهی آپولیپوپروتئین ب (apo B) و LPa نیز توجه شده است. به‌عنوان مثال، در افرادی که در گروه خطر متوسط قرار می‌گیرند، اگر کلسیم شریان کرونری صفر باشد، این افراد در طبقه‌بندی مجدد در گروه کم‌خطر قرار می‌گیرند و درمان استاتین توصیه نمی‌شود. همچنین CAC score > 100 یا apo B > 130 و LP(a) > 50 در مردان باعث بالاتر رفتن آنان در طبقه‌بندی می‌شود.

https://www.ahajournals.org/doi/pdf/10.1161/CIR.0000000000000624

▫️نتایج مطالعات جدید محققان دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس تاییید می کند که قلیان مانند سیگار عملکرد عروق خونی را مختل می کند و به هیچ عنوان جایگزین سالمی برای سیگار نیست.
▫️مطالعات اخیر محققان دانشگاه کالیفرنیا نشان می دهد که قلیان علاوه بر اینکه تمام مواد سمی حاصل از تنباکو و نیکوتین را وارد بدن می کند، فرد را در معرض مونو اکسید کربن حاصل از احتراق زغال چوب نیز قرار می دهد.
▫️در این مطالعه محققان داوطلبان را قبل و بعد از مصرف قلیان مورد بررسی دقیق قرار دادند و سطح نیکوتین موجود در خون، مونواکسیدکربن استشمام شده و انقباض عروق خونی را اندازه گیری کردند، علاوه بر این موارد عملکرد لایه درونی عروق خونی نیز مورد توجه قرار گفت. همزمان تمام این موارد در داوطلبان دیگری هم که سیگار کشیده بودند اندازه گیری شد.
▫️نتایج نشان داد سطح نیکوتین خون هر دو گروه مشابه است، در حالی که میزان مونواکسیدکربن گروهی که قلیان کشیدند ۹ تا ۱۰ برابر بیشتر است. از طرفی ادامه مطالعات نشان می دهد سیگار و قلیان هردو سبب کاهش عملکرد عروق خونی می شوند.
▫️این مطالعه نشان می دهد مصرف قلیان همانند سیگار اثرات زیانباری بر سلامت سیستم قلب و عروق دارد و به هیچ عنوان جایگزین سالمی برای سیگار نیست.
▪️نتایج این مطالعه در جلسه انجمن قلب آمریکا در شیکاگو ارایه شده است.

🔻پروبیوتیک ها (probiotics) میکروارگانیسمهایی با ویژگی های سودمند برای میزبان هستند.

🔻بسیاری از محصولات پروبیوتیک تجاری موجود از منابع غذایی بویژه لبنیات بدست آمده اند. اگرچه پروبیوتیک موجود در مواد غذایی حساسیت بالایی به اسید معده دارند و اثرگذاری ازین طریق مورد سوال است.

🔻پره بیوتیک ها (prebiotics) موادغذایی غیرقابل هضمی هستند که به طور اختصاصی روی رشد و فعالیت یک یا چند میکروارگانیسم فلور نرمال تاثیر می گذارند.

🔻سین بایوتیک (synbiotics) به ترکیبی ازین دو عامل گفته می شود.

🔻مطالعات ابتدایی بر روی سویه های پروبیوتیک مشخص ( تنها یا بصورت ترکیبی) درسندرم روده تحریک پذیر (IBS) و سایر بیماریهای سیستم گوارش (IBD، اسهال ناشی از آنتی بیوتیک، کولیت ناشی از توکسین کلستریدیوم دیفیسیل، اسهال عفونی ، انسفالوپاتی کبدی ، آلرژی) موثر بوده اند.

🔻نکته مهم: پروبیوتیک ها از نظر ظرفیت مقاومت در برابر اسید معده و صفرا، قابلیت کلونیزاسیون در بخش انتهایی روده و تاثیر در ترشح سایتوکاینها متفاوتند و بنابراین نمیتوان نتایج حاصل از تجویز یک مکمل پروبیوتیکی (محصولی ترکیبی از میکروارگانیسم ها یا یک نوع سویه، دوز مصرفی و طول دوره درمان) را به کل پروبیوتیک ها تعمیم داد.

🔻مطالعات متعدد در زمینه اثربخشی پروبیوتیکها در IBS، از نظر متدولوژی و مدت درمان محدودیت دارند و شواهد کافی برای اثرگذاری قطعی در نتیجه تجویز پروبیوتیک ارائه نمی کنند.

🔻به نظر میرسد، بیمار مبتلا به IBS با شکایت اسهال، با جایگزنی فلور از دست رفته متعاقب اسهال، سود بیشتری ازین درمان می برد.

🔻سویه هایی که شواهدی از تاثیرگذاری در IBS داشته اند:
✅✅باسیلوس اینفانتیس، که مطالعات قوی تری در موردش وجود دارد ولی دوز-پاسخ مشخصی از مطالعات بدست نیامده است.
✅لاکتوباسیلوس سالیواریس، که در مطالعات نسبت سطح سرمی اینترلوکین ۱۰ به ۱۲ و شرایط پیش التهابی را کاهش داده است.
✅لاکتوباسیلوس پلانتاروم، که سبب تثبیت شرایط بیماری شده و اثر تجویز یکماهه آن، تا یکسال مشاهده شد.

🔻اگرچه این لیست رو به گسترش است و حتی گونه هایی با مهندسی ژنتیکی در حال اضافه شدن هستند که میتوانند موادی با خاصیت تعدیل کنندگی سیتم ایمنی آزاد کنند.

🔻در حال حاضر ترجیح بر آن است که در درمان با رژیم پروبیوتیک، به جای استفاده از ترکیب میکروارگانیسمهای مختلف ، تنها فلور خاصی که تحت تاثیر قرار گرفته جایگزین شود، زیرا مطالعاتی که از فرآورده های ترکیبی استفاده کرده بودند تاثیر مضاعفی ندیدند.

🔻پره بیوتیک ها: فیبر و از دسته کربوهیدراتهای غیرقابل هضم هستند
ولی میتوانند اسید چرب، ترکیبات فنولی و فیتوشیمیایی نیز باشند. ترکیباتی که بیشتر استفاده می شوند اولیگوساکاریدهای تخمیر پذیر اینولین، فروکتواولیگوساکارید (FOS)، گالاکتواولیگوساکارید (GOS) و لاکتولوز هستند.

🔻اگرچه در یک مطالعه استفاده از سین بیوتیک با اجزای مشخص نسبت به استفاده از پروبیوتیک سبب بهبود نسبی IBS شده است، شواهد کافی از اثرگذاری قطعی وجود ندارد.
*Irritable bowel syndrome

✏️UpToDate, 2018

✍🏼دکتر زهره لبّانی مطلق
دستیاران تخصصی فارماکوتراپی (داروسازی بالینی) دانشگاه علوم پزشکی تهران